تکمیل پازل توسعه خراسان شمالی با توجه به گردشگری

به گزارش بجنورد زیبا،  به بهانه روز جهانی گردشگری قصد داریم تا نگاهی به این صنعت مهم در اقتصاد خراسان شمالی داشته باشیم. امروزه صنعت گردشگری به عنوان بزرگترین صنایع خدماتی دنیا اهمیت روزافزونی یافته، به گونه‌ای که صنعت گردشگری با صنایعی چون نفت و خودروسازی رقابت می‌کند و یکی از مهمترین عوامل مؤثر در توسعه کشورها است به طوری که به واسطه آن فرصت‌های شغلی، تعاملات اجتماعی و فرهنگی و حتی برنامه‌های حفظ محیط زیست ایجاد می‌شود.

گردشگری از قرن بیستم به منزله یک صنعت به شمار می‌رود و موفقیت صنعت گردشگری در سه دهه اخیر انکار ناپذیر است، صنعت گردشگری سالانه بیش از 400 میلیارد دلار روزانه روانه صندوق کشورهایی می‌کند که به صورت فعال در این بازار حضور دارند.

+خراسان شمالی در یک نگاه

خراسان شمالی استانی در شمال شرقی کشور که ارتفاعات کپه‌داغ و آلاداغ از یک سو و مجاورت با کویر از سوی دیگر، تنوع اقلیمی و شرایط خاصی به آن بخشیده است. به دلیل گسترش نواحی کوهستانی، آب و هوای آن اغلب معتدل کوهستانی است. اما قسمت‌هایی از جنوب استان به دلیل مجاورت با کویر مرکزی از آب و هوای بیابانی و نیمه بیابانی برخوردار است. تنوع خوب محصولات مرهون آب و هوای متنوع و نیمه کوهستانی آن است. محصولات کشاورزی چون گندم، جو، انگور، سیب درختی، گیلاس و حبوبات در این استان به کشت می‌رسد.

جنگل‌های انبوه و حفاظت‌شده و پناهگاه حیات‌وحش میاندشت، مناظر دیدنی و گونه‌های متنوع گیاهی و جانوری فراوانی را در خود جای داده‌اند که از جمله مناطق دیدنی استان به شمار می‌روند. پناهگاه حیات‌وحش میاندشت که زیستگاه یوزپلنگ آسیایی است، از اهمیت زیادی برخوردار است.

دره‌های زیبا، آبشارها، غارها، پارک‌های جنگلی و تفریحی از جاذبه‌های طبیعی و بی‌شمار استان خراسان شمالی هستند. هم‌چنین دامنه‌های سرسبز ارتفاعات آلاداغ و کپه داغ نظیر شاه جان، گُلیل، سالوک، میسی نو، قورخود، یامان داغی و بُزداغی برای ورزش‌های زمستانی، کوه‌نوردی و صخره‌نوردی مناسب‌اند.

یکی از جاذبه‌های گردشگری این استان، چشمه‌های آب گرم هستند که به علت داشتن مواد معدنی مفید، خاصیت درمانی و برخورداری از دمای مناسب ناشی از زمین گرمایی و واکنش‌های شیمیایی، مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این میان می‌توان به آب‌های گرم و معدنی چشمه آبگرم ایوب پیامبر، قراجه و بش قارداش بجنورد، مهمانک سملقان، مختومی شیروان و... اشاره کرد.

بخش‌های نیمه‌بیابانی استان بیشتر در محدوده شهرستان جاجرم قرار گرفته که این منطقه، آسمانی صاف و پر از ستاره در شب و آفتابی سوزان و طولانی در طول روز، دشت‌سرها، روبدوها (تپه‌های گیاهی)، خشک‌رودها، دق‌ها (جلگه‌های رسی)، کویرهای پف کرده و سبخاهایی (سطح‌های نمکی) دارد که هرکدام دیدنی و جذاب هستند.

از مهم‌ترین جاذبه‌های تاریخی استان می‌توان به قلعه جلال‌الدین گرمه، شهر تاریخی بلقیس اسفراین، قلعه صعلوک اسفراین، آیینه خانه مفخم بجنورد، عمارت مفخم بجنورد، تپه ارگ (تپه نادری) شیروان، تپه تاریخی خان‌مانه سملقان، آتشکده اسپاخو، رباط قرهبیل گرمه، رباط یا کاروانسرای قِلی جاجرم اشاره کرد.

موزه باستان‌شناسی در مجموعه تاریخی، فرهنگی مفخم، موزه‌های مردم شناسی در مجموعه تاریخی، فرهنگی مفخم بجنورد، قلعه جلال‌الدین در گرمه، موزه نسخ خطی در مجموعه تاریخی، فرهنگی مفخم، موزه حیات‌وحش رباط قره‌بیل در شهرستان مانه و سملقان موزه‌های این استان هستند.

+ضرورت توسعه صنعت گردشگری خراسان شمالی

هر استانی دارای یک مزیت غالب اقتصادی است که همه مسائل اقتصادی، سرمایه‌گذاری، تولیدی و ... حول و پیرامون آن شکل می‌گیرند که خراسان شمالی هم از این امر مستثنی نیست.

مزیت‌های اقتصادی خراسان شمالی اگر به خوبی مورد توجه قرار بگیرند به عنوان استعداد ویژه‌ای می‌تواند در رشد تولید، سرمایه‌گذاری و اشتغال نقش آفرین باشد، به عنوان مثال یکی از مهم‌ترین‌های مزیت‌های اقتصادی خراسان شمالی بخش گردشگری است که با توجه به اهمیت این صنعت مهم می‌توان نتایج بهتری را در توسعه پایدار استان کسب کرد اما متاسفانه این در حالیست که مزیت‌های گردشگری استان به خوبی احصا نشده و نتوانسته‌ایم آن را بشناسانیم در نتیجه مردم استان خودمان هم از داشته‌های گردشگری بی خبر هستند و این موضوع باعث می‌شود تا نتوانیم استان را به عنوان یک برند مطرح کنیم.

توسعه صنعت گردشگری در جهت توسعه پایدار شهری و در فرآیندی تکاملی، پویا و یکپارچه و عوامل در آمدزا و نیازهای بلند مدت توسعه‌ای در این بخش، بستر سازی لازم را در راستای توسعه پایدار گردشگری و شهری فراهم می‌کند.

این نکته را هم به یاد داشته باشید که بسیاری از کشورهای پیشرفته و کشورهای در حال توسعه صنعت گردشگری را در اولویت‌های اول اقتصادی خود قرار داده‌اند و با برنامه ریزی های خردمندانه توانسته‌اند سهم بالایی از بازار جهانی گردشگری را به خود اختصاص دهند. به همین علت است که امروزه به عنوان صنعت گردشگری از آن یاد شده است.

اشتغال‌زایی در حوزه گردشگری از بهترین نوع ظرفیت سازی برای کسب و کار جوانان در استانی چون خراسان شمالی است که به واسطه محدودیت منابع آبی رونق مشاغل کشاورزی، دامداری و حتی صنعت باید با دقت و ظرافت صورت گیرد، بی شک نیاز است به سمت مشاغل کمتر وابسته به آب چون گردشگری برویم.

خراسان شمالی به واسطه وجود قومیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف که در خود جای داده و استانی با چهار فصل است که هم منطقه سرسبز دارد هم کویری، هم آثار طبیعی دارد و هم تاریخی و... می‌تواند به یک قطب گردشگری تبدیل شود به شرط آنکه در حوزه بهبود زیرساخت‌های گردشگری اقدامات ارزنده‌ای انجام شود.

بی شک گردشگری که به یک منطقه سفر می‌کند برای او مکان استراحت و اقامت، فراهم بودن زیر ساخت‌های مطلوب در اماکن گردشگری یک اولویت است چرا که علاوه بر صرف هزینه به دنبال آرامش و آسایش است.

+زیرساخت‌های ضعیف حمل و نقل در خراسان شمالی

یکی از ویژگی‌های مهم جوامع مدرن، رشد سریع بخش حمل و نقل آنها است، زیرساخت‌های مناسب و کافی، برای توسعه موفقیت آمیز گردشگری، لازم و ضرورب هستند.

توسعه زیرساخت‌ها به ویژه در استان کم برخوردار مانند خراسان شمالی که اغلب در این زمینه بسیار عقب هستند، امری حیاتی به شمار می‌آید. گردشگری بدون بهبود و توسعه گسترده شبکه حمل و نقل میسر نیست.

متاسفانه سالهاست که ضعیف زیرساخت‌های انواع حمل و نقل در خراسان شمالی فریاد زده می‌شود اما تا به امروز توجه خاصی به این بخش نشده است.

استان خراسان شمالی به عنوان استانی که بین دو قطب زیارتی و سیاحتی قرار گرفته نیازمند توسعه شبکه حمل و نقل است اما متاسفانه تنها راه دسترسی مسافران به خراسان شمالی استفاده از حمل و نقل زمینی و فرودگاهی که فقط چند پرواز از بجنورد به تهران و بالعکس دارد.

سال‌هاست که مردم خراسان شمالی منتشر شنیدن سوت قطار هستند اما خبری از قطار و حمل و نقل ریلی که نقش مهمی در توسعه استان و گردشگری این خطه از شمال شرق کشور دارد، هم نیست.

حمل و نقل هوایی هم که فقط یک مسیر پروازی دارد با اینکه طی سال‌های اخیر افزایش شمار مسیرهای پروازی در فرودگاه به اصطلاح بین المللی بجنورد وعده مسیولان بوده است مسیولانی که فقط وعده دادند و رفتند و اکنون هم هیچکس آن وعده‌ها را به روی خود نمی‌آورد.

تصور کنید با وجود ظرفیت‌ها و جاذبه‌های گردشگری بالایی که خراسان شمالی دارد اگر زیرساخت‌های حمل و نقل استان در بخش‌های زمینی، هوایی و ریلی توسعه و موانع آن رفع شود چه حجم سرمایه گذاری در استان انجام می‌شود و چه تعداد اشتغال ایجاد خواهد شد.

+تصویب ۵۳۰ میلیارد ریال برای طرح‌های گردشگری خراسان شمالی

توجه مسئولان کشوری و استانی هم به بخش گردشگری استان هم قابل تقدیر است اما این توجهات باید بیش از پیش باشد.

ابوالفضل اسماعیلی معاون گردشگری و سرمایه‌گذاری خراسان شمالی از تصویب ۵۳۰ میلیارد ریال اعتبار برای تکمیل و بهره‌برداری از ۱۲ طرح گردشگری در خراسان شمالی خبر داده و گفته است که تکمیل و بهره‌برداری این طرح‌های گردشگری نقش قابل‌توجهی در توسعه گردشگری و رونق اقتصاد در استان دارد. ایجاد زیرساخت‌های لازم در استان شرایط را برای جذب و ماندگاری مسافران و گردشگران در استان فراهم می‌سازد. این ۱۲ طرح گردشگری شامل ۲ مجتمع گردشگری، یک کمپینگ اقامتی، ۲ هتل، ۲ مرکز تفریحی و سرگرمی  و ۳ اقامتگاه بوم‌گردی در سطح استان است.

+نقش مهم استفاده از ظرفیت فضای مجازی در توسعه گردشگری

یکی از رسانه‌های خراسان شمالی عنوان کرده بود که علی کاظمی معاون سابق گردشگری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان شمالی تقویت مجتمع‌های جاده‌ای را لازمه توسعه گردشگری در استان بیان کرده و گفته است که یکی از برنامه‌های قابل اجرا در کوتاه مدت، ایجاد و تقویت مجتمع‌های خدماتی بین راهی در استان است که باید با ارائه تسهیلات به سرمایه گذاران در راستای تقویت این ظرفیت گام برداریم. باید با تدوین برنامه جامع در راستای تقویت این مجتمع‌ها گام برداریم تا در آینده نزدیک و با فعال شدن این ظرفیت شاهد توسعه هر چه بیشتر گردشگری باشیم.

یکی از بسترهای بهره‌مندی اقتصادی از مسافران، فروش محصولات کشاورزی و تولیدی در حاشیه جاده‌ها و ورودی شهرها است اما در این باره مشکلات متعددی برای روستاییان و افرادی که در حاشیه جاده نسبت به فروش محصولات خود مبادرت دارند، وجود دارد که باید در جهت کاهش این مشکلات اقداماتی انجام گیرد. بارها پیشنهاد و پیگیری شده تا مکانی برای فروش محصولات محلی در حاشیه جاده‌ها مشخص شود اما هنوز این امر به انجام نرسیده است. یکی از نقاط قوت خراسان شمالی برای جذب گردشگر، آب و هوای خوب و مناسب آن است، این آب و هوا برای مردم ایران بسیار جذابیت دارد. اما با توجه به اینکه بیشترمردمی که قصد عزیمت به مشهد را دارند عمدتاً با هواپیما سفر می‌کنند از این رو استان خراسان شمالی با همه قابلیت‌هایش، سهمی از سفر آنان ندارد.

 با توجه به ظرفیت‌های استان، به آینده گردشگری استان می‌توان امیدوار بود، سهم خراسان شمالی در استفاده از ظرفیت فضای مجازی که امروزه بسیار نقش مهمی در توسعه این صنعت دارد متاسفانه بسیار کم می‌باشد و امیدواریم با ورود دستگاه‌های متولی امر و همچنین ظرفیت‌های مردمی این مهم نیز محقق شود.